ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، دیروز (یکشنبه ۱۸ اوت) برای یک سفر دو روزه وارد جمهوری آذربایجان شد.
بر اساس اطلاعاتی که کرملین منتشر کرده، در این سفر به بررسی گسترش همکاری‌های راهبردی و ائتلاف میان جمهوری آذربایجان و روسیه پرداخته خواهد شد.
همچنین انتظار می‌رود که پوتین در مورد روند صلح جمهوری آذربایجان و ارمنستان با الهام علی‌اف گفت‌وگو کند.
چرا پوتین الان به باکو سفر کرده است؟
ولادیمیر پوتین برای اولین بار از زمانی که دو سال پیش جنگ با اوکراین را آغاز کرد، به آذربایجان سفر کرده است.
این سفر در شرایطی انجام می‌شود که اوکراین وارد خاک روسیه شده و درگیری‌ها در روسیه همچنان ادامه دارد. پس از اینکه ولادیمیر پوتین به خاطر الحاق اراضی اوکراین از سوی غرب منزوی شد، او به دنبال تقویت روابط با متحدان موجود و جذب متحدان جدید است.
او در روزهایی که ارتش روسیه به خاک اوکراین وارد شد، سند همکاری‌های موسوم به “تعامل متفقین” را با جمهوری آذربایجان امضا کرد. اگرچه دولت جمهوری آذربایجان روابط خوبی با اوکراین و غرب حفظ کرده است، اما هرگز از پوتین روی برنگردانده است. این سفر رسمی همچنین فرصتی است برای رهبر روسیه تا به جهان نشان دهد که او تنها نیست و روسیه همچنان از پشتیبانی‌های قابل توجهی برخوردار است.
پوتین آخرین سفر رسمی خود را به کره شمالی و ویتنام انجام داده بود.
مسئله گاز
پس از ورود روسیه به اوکراین و قطع صادرات گاز به کشورهای اروپایی به علت تحریم‌های غرب، جمهوری آذربایجان توافقی با اتحادیه اروپا امضا کرد و پذیرفت که حجم بیشتری از گاز را به کشورهای اروپایی که روسیه دسترسی آن‌ها به گاز را مسدود کرده، صادر کند.
فؤاد شهبازوف، تحلیلگر سیاسی، بر این باور است که اهداف اصلی سفر کنونی ولادیمیر پوتین به باکو به مسائل اقتصادی و انرژی مرتبط است.
به گفته او، ممکن است در جریان این سفر، سند جدیدی در خصوص انتقال گاز بین جمهوری آذربایجان و روسیه امضا شود.
فؤاد شهبازوف گفت: «ممکن است سندی در مورد انتقال گاز روسیه به جمهوری آذربایجان و افزایش حجم گاز جمهوری آذربایجان که به اروپا صادر می‌شود، امضا شود. به این ترتیب، گاز روسیه می‌تواند برای تأمین بازار داخلی استفاده شود. علاوه بر این، ممکن است سندی درباره همکاری‌های اقتصادی نیز امضا گردد.»
به گفته آقای شهبازوف، هدف دیگر این سفر ممکن است تقویت موقعیت روسیه در فرآیند صلح میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان باشد.
او بر این باور است که نهادهای غربی اخیراً در روند صلح میان دو کشور فعال‌تر شده‌اند و روسیه با سفر به این منطقه تلاش می‌کند تا «تأثیر نسبتاً از دست رفته» خود را دوباره احیا کند.
فؤاد شهبازوف گفت: «هدف از این سفر تأیید علاقه روسیه به منطقه است.»
«حمایت» از توافق صلح
خبرگزاری ریا نووُستی به نقل از کرملین نوشت: «طرف روسی آماده است تا تمامی کمک‌های ممکن را برای عادی سازی روابط بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان فراهم کند.»
در ماه‌های اخیر، این دو کشور مذاکرات مستقیمی درباره تعیین مرزها و پیمان صلح را انجام داده‌اند و تمایل خود را برای امضای یک پیمان صلح ابراز کرده‌اند.
در ماه اوت، باکو و ایروان ماده مربوط به مسیر ارتباطی میان جمهوری آذربایجان و نخجوان، که باکو آن را «دالان زنگزور» می‌نامد، از پیش‌نویس توافق‌نامه صلح حذف کردند. این موضوع برای بررسی در مرحله بعدی باقی ماند.
باکو و مسکو خواهان نظارت روسیه بر این جاده هستند، اما ارمنستان با آن مخالف است.
نارضایتی ارمنستان از روسیه پس از جنگ دوم قره‌باغ نمایان شد. ایروان از اینکه روسیه و سازمان پیمان امنیت جمعی به رهبری روسیه در طول جنگ به ارمنستان کمک نکردند، ناراضی است.
روی آوردن ارمنستان به کشورهای غربی برای دریافت تسلیحات و آموزش نظامی نیز موجب نارضایتی روسیه شده است. مسکو از حضور کشورهای عضو ناتو در ارمنستان استقبال نمی‌کند.
این عوامل موجب فاصله‌گیری روسیه و ارمنستان در سال‌های اخیر از یکدیگر شده است.
علیرغم این که روسیه و ارمنستان کشورهای متحد هستند، ولادیمیر پوتین به ایروان سفر نمی‌کند. ارمنستان به معاهده دیوان بین‌المللی کیفری پیوسته است.
دیوان کیفری بین‌المللی در ۱۷ مارس ۲۰۲۳ حکم بازداشت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را صادر کرد.
آیا سفر پوتین ارتباطی با ایران دارد؟
پیش از سفرِ ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه، سرگئ شویگو رئیس شورای امنیت این کشور به جمهوری آذربایجان سفر کرد و با الهام علی اف رئیس جمهور این کشور دیدار و گفتگو کرد.
او ابتدا به ایران رفته بود و سپس به باکو سفر کرد.
سرگی شویگو یک هفته پس از کشته شدن رهبر حماس در تهران به ایران سفر کرد و در راه بازگشت به کشورش در باکو جلسه‌ای برگزار کرد.
آقای شویگو اگرچه در این سفر درباره مسائلی مانند صلح و امنیت در قفقاز جنوبی گفتگو کرد، اما در میان کشورهای منطقه، تنها به جمهوری آذربایجان سفر کرد.
تحلیلگران می‌گویند سفر یک مقام بلندپایه روسیه به تهران و سپس باکو ممکن است به رویارویی احتمالی ایران و اسرائیل مرتبط باشد.
در آن زمان، فواد شهبازوف، تحلیلگر سیاسی، به بی‌بی‌سی آذربایجان گفته بود که روسیه نگران احتمال حمایت جمهوری آذربایجان از تل‌آویو در درگیری احتمالی بین ایران و اسرائیل است.
